اصول يادگيري زبان انگليسي در مدارس عادي

محمّدحسين ملكي ـ منطقه 10 تهران

به عنوان مقدمه بايد عرض كنم كه تاكنون بيش از 6900 زبان در جهان شناسايي شده است. در قاره‌ آسيا بيشترين تعداد زبان‌ها يعني 2269 و در قاره امريكا كمترين تعداد زبان‌ها يعني 1002 زبان وجوددارد. وجود اين همه زبان مختلف تنها مي‌تواند نشان دهنده عظمت خالقي باشد كه آنها را آفريده است. قرآن مجيد در سوره روم آيه 22 مي‌فرمايد:

«و از جمله آيات او آفرينش آسمان‌ها و زمين است و اختلاف زبانهاي شما و رنگهاي شما، بي‌گمان در اين براي دانشمندان مايه‌هاي عبرت است.»

يكي از اين زبانها و بي‌گمان مهم‌ترين آنها، زبان انگليسي است كه به عنوان زبان بين‌المللي ساليان متمادي است كه مورد توجّه همگان قرار گرفته است. ما ايرانيان نيز كه داراي تمدّن و فرهنگ غني ايراني ـ اسلامي هستيم، بايد بتوانيم بيش از گذشته از زبان انگليسي به عنوان يك وسيله‌ جهاني جهت ارائه نظرات خود در سطح بين‌المللي استفاده كنيم. با بهره بردن از منابع انگليسي زبان نوشتاري مانند كتاب‌ها، دايره‌المعارف‌ها، مقاله‌ها، روزنامه‌ها، مجلات و نيز منابع گفتاري مانند شبكه‌هاي راديويي و تلويزيوني، فيلم‌ها، نوارها و سي‌دي‌هاي صوتي و تصويري بر تجارب و دانش خود بيافزاييم. حال سؤال مهم و اساسي اين است كه راه اصلي و درست رسيدن به اين مقصود و مقصد چيست؟ چگونه بايد به مطالعه درست زبان انگليسي پرداخت كه داراي حداكثر بهره‌وري باشد و از به هدر رفتن بيهوده وقت و انرژي جلوگيري كرد؟

در اينجا چند راهكار بسيار ساده ولي با اهميّت به زبان‌آموزان و علاقه‌مندان انگليسي معرفي مي‌كنيم. ترديد نكنيد اگر آنها را به دقّت به كار گيريد، ميزان پيشرفت و يادگيري شما چندين برابر خواهد شد و با صرف وقت و انرژي كمتر، مطالب بيشتري را ياد خواهيد گرفت. ضمن آنكه اين‌بار يادگيري برايتان لذّت‌بخش‌تر خواهد شد و بدون هيجان و دلواپسي در موقعيت‌هاي گوناگون به خوبي از دانش زباني خود استفاده خواهيد كرد.

هدف خود را مشخص كنيد

چرا مي‌خواهيد زبان بياموزيد؟ چه چيزي مي‌خواهيد ياد بگيريد؟ مكالمه‌هاي روزمرّه؟ تست‌هاي كنكور؟ كلمه‌ها و اصطلاحاتي كه در كامپيوترو اينترنت به كار مي‌رود؟ فهميدن اخبار و فيلم‌ها؟ خواندن متن‌هاي درك‌مطلب؟ در چه سطحي مي‌خواهيد ياد بگيريد؟ پايه، متوسط، پيشرفته، تافل و...؟

از پايه شروع كنيد

اگر زبان انگليسي‌تان خيلي ضعيف است، از كتابهاي پايه و ساده شروع كنيد. خجالت نكشيد كه از سطح بسيار پايين شروع مي‌كنيد. مهم اين است كه درست و اصولي شروع كنيد ولي تا سطوح بالا و عالي ادامه دهيد.

همراه پيدا كنيد

انتخاب يك دوستِ علاقه‌مند به زبان انگليسي، يادگيري را براي شما آسان‌تر و جالب‌تر مي‌كند و مي‌توانيد آموخته‌هاي خود را با يكديگر در ميان بگذاريد و با هم تبادل‌نظر كنيد.

از اين شاخه به آن شاخه نپريد

كتابها، مطالب، نوارها و سي‌دي‌هاي مورد علاقه خود را به دقت انتخاب كنيد. هرچه بيشتر به موضوعاتي كه مطالعه مي‌كنيد علاقه‌مند باشيد، يادگيري برايتان جذاب‌تر مي‌شود. سعي كنيد كتاب‌ها و متن‌هايي كه براي مطالعه انتخاب مي‌كنيد ارتباط زيادي با انگليسي واقعي (real English) داشته باشد. دائماً كتاب‌ها و كلاس‌هاي خود را عوض نكنيد.

انگليسي را از طريق گوش بياموزيد

اولين مرحله يادگيري زبان گوش‌دادن (Listening) است. تا مي‌توانيد به نوارها و سي‌دي‌هاي صوتي و تصويري گوش كنيد. گوش دادن به راديو، تلويزيون و نيز تماشاي فيلم و كارتون‌هاي انگليسي بسيار مهم است.

هرگز يادگيري انگليسي را با كتاب‌هايي كه بدون نوار كاست و يا سي‌دي است شروع نكنيد. اينگونه كتاب‌ها ارزش يادگيري ندارند. زبان انگليسي داراي لهجه‌هاي گوناگون است كه فقط از طريق گوش‌دادن زياد پي به آنها خواهيد برد.

حفظ كردن واژگان را متوقف كنيد

خواندن و حفظ كردن واژگان و كلمه‌هاي يك زبان به تنهايي ارزش ندارد. واژگان زماني ارزش و معني پيدا مي‌كنند كه در قالب عبارت و جمله باشند. هميشه سعي كنيد يك كلمه و اصطلاح جديد را در قالب عبارت و يا جمله‌اي آسان ياد بگيريد. به مثالهاي زير توجه كنيد:

a.Give me some water, please.

b.Please water the flowers.

در جمله‌ اول كلمه water اسم است و به معني آب است. (لطفاً مقداري آب به من بدهيد.)

در جمله دوم كلمه‌ water فعل است و به معني آب‌دادن است. (لطفاً به گُل‌ها آب بدهيد.)

دستور زبان (Grammar) نخوانيد

خواندن نكات دستوري و حفظ كردن فرمولهاي پيچيده بدون كاربرد آنها در مكالمه‌ها و فعاليت‌هاي زباني روزانه ارزش زيادي ندارد. چه بسيار دانش‌آموزاني كه از خود انگليسي زبانها بيشتر دستور زبان بلد هستند ولي متأسفانه از كاربرد درست جمله‌ها در موقعيت‌هاي واقعي ناتوان هستند. اين بدان معني نيست كه اصلاً دستور زبان نخوانيد بلكه به معني آن است كه در آن غرق نشويد. دستور زبان جزئي از زبان است نه همه ‌آن.

پرسيدن عيب نيست

هرجا به مطلبي برخورد كرديد كه آن را نمي‌دانيد از معلم خود يا ديگران بپرسيد. نگذاريد سؤالات بي‌جواب شما روز به روز بيشتر و بيشتر شوند و به انبوهي از مجهولات تبديل شوند. هميشه گفته‌اند سؤال كردن عيب نيست، ندانستن عيب است.

يادداشت‌برداري كنيد

از سخنان مهم و نيز نوشته‌هاي تخته كلاس و يا متون درسي‌تان يادداشت‌برداري كنيد. يادداشت‌هاي منظم و مرتب شده براي مرورهاي بعدي به كارتان مي‌آيد.


هر روز ياد بگيريد

حتماً شنيده‌ايد كه مي‌گويند انگليسي فرّار است. يعني از مغز فرار مي‌كند. اين به آن دليل است كه ما از انگليسي فرار مي‌كنيم. اگر يادگيري و مطالعه براي ما يك عادت شود از آن لذت مي‌بريم. مطالعه‌ روزانه حدود 15 الي 20 دقيقه به مراتب بهتر از هفته‌اي يك روز و آن هم 2 تا 3 ساعت است. از يادگيري به صورت منظم و پيوسته ماندگار‌تر است.

دهانتان را باز كنيد

به خود جرأت صحبت كردن بدهيد. با ديگران ارتباط برقرار كنيد. هر آنچه را ياد مي‌گيريد، صحبت كنيد. از اشتباه كردن نترسيد. خود انگليسي زبانها نيز اشتباه مي‌كنند.

از اينترنت استفاده كنيد

بعضي از شبكه‌ها و پايگاههاي اينترنتي حاوي مطالب سودمندي براي زبان‌آموزان هستند.

صبور باشيد

يادگيري زبان فرايندي تدريجي است. تصور نكنيد كه ياد گرفتن زبان با يك يا دو ماه كلاس رفتن حاصل مي‌شود. زود مأيوس نشويد. به قول ضرب‌المثل معروف: «كارها نيكو شود اما به صبر». ضمناً فريب بعضي از آگهي‌هاي تجاري را كه مدعي آموزش مكالمه زبان در 10 يا 15 جلسه و يا در خواب هستند را نخوريد.

آموخته‌هايتان را مرور كنيد

هر از چند گاهي مطالب گذشته را مرور كنيد و آموخته‌هاي خود را با دانسته‌هاي قبلي پيوند بزنيد.

در پايان ذكر اين نكته ضروري است كه مراحل درست يادگرفتن زبان انگليسي به ترتيب زير است:

1 ـ گوش دادن (Listening)

2 ـ صحبت كردن (Speaking)

3 ـ خواندن (Reading)

4 ـ نوشتن (Writing)